Interview met Koen van Seijen – podcastmaker van ‘Investing in Regenerative Agriculture’
Koen van Seijen is oprichter en gastheer van de podcast Investing in Regenerative Agriculture. In deze podcast interviewt hij sinds 2016 pioniers op het gebied van regeneratieve landbouw, om meer te leren over hoe we geld kunnen inzetten om bodem, mensen, lokale gemeenschappen en ecosystemen te herstellen, mét een ‘passend en eerlijk rendement’. Tot nu toe staan er 90+ interviews online, met bijvoorbeeld Volkert Engelsman (Eosta), Isabella Tree (Knepp Wildlife Estate, Wilding) en Geert van der Veer (Herenboeren).
Tekst // Maarten Kuiper
Beeld // Koen van Seijen
Een simpele vraag om te beginnen: wat is ‘regenerative agriculture’?
“Ik definieer het als landgebruik dat actief bijdraagt aan herstel van bodem en biodiversiteit. Het woord herstel of regeneratie is heel belangrijk daarin. Dus niet duurzaam. Duurzaam wil iets in stand houden. Het gaat helaas wereldwijd zo slecht met onze bodem en ecosystemen dat we niet genoeg hebben aan duurzaam. We moeten werken aan herstel.”
“Er zijn drie basisprincipes van regeneratieve landbouw: grondbedekking, complexe systemen en zo min mogelijk ploegen. Complexe systemen houdt in dat je niet jaren achter elkaar hetzelfde op één plek groeit, en dat je in hetzelfde jaar op één plek verschillende dingen laat groeien.”
“Boeren in de regeneratieve hoek zien zichzelf graag
als zonne-energie ondernemers”
“Dan grondbedekking: boeren in de regeneratieve hoek zien zichzelf graag als zonne-energie ondernemers. Die willen zoveel mogelijk zonlicht omzetten in suikers. Dat betekent dat er altijd iets moet groeien met blad. Dus: nog meer complexiteit in het teeltplan, nog meer gewassen, want daarmee kan je nog meer zonlicht opnemen.”
“Tenslotte wil je zo min mogelijk omwoeling van de bodem, want daar zit het leven dat je wilt herstellen. Dit is moeilijk, omdat onze landbouw de afgelopen decennia is gebaseerd op juist heel veel ploegen. Dat kost dan ook weer ontzettend veel diesel. En dat is funest voor de gezondheid van de bodem.”
Wanneer en waarom ben je begonnen met deze podcast?
“In 2011 las ik een hoofdstuk in het boek An Optimist’s Tour of the Future, over een aantal mensen in Australië die boeren hielpen om over te schakelen naar een vorm van carbon farming: CO2 opslaan in de bodem, puur en alleen op basis van land beheer. Dus geen andere koeien, geen ander land, geen ander klimaat. Er is niets anders, behalve dat zij hun landschap op een andere manier beheren. En het belangrijkste middel die ze daar hebben zijn de koeien en schapen die ze hadden. Toen ik las over de winstgevendheid, de relaxedheid en de lifestyle van deze boeren dacht ik: ‘Hier moet ik meer over weten’.”
“Ik las over de winstgevendheid, de relaxedheid en de lifestyle van deze boeren en toen dacht ik: ‘Hier moet ik meer over weten’”
“Dus ik nam contact op met een van die boeren uit het boek, en via hem kwam ik erachter dat er een hele beweging bestaat van ‘bodemboeren’. Boeren die puur gericht zijn op zoveel mogelijk leven in en boven de bodem te krijgen. Wat die bodem uiteindelijk voortbrengt is eigenlijk vaak bijproduct voor zo’n boer. Dat valt altijd op in die gesprekken, je hebt het eerst een uur over de bodem, en dan gaat het gesprek heel misschien ook nog even over de olijfolie.”
“Ik werkte in die tijd ook al met impact investeerders. Ik was altijd wel al geïnteresseerd in voedsel en landbouw, maar toen zag ik ineens dat landbouw ook groot onderdeel van de oplossing zou kunnen zijn, in plaats van alleen maar een beetje duurzamer of iets minder vervuilend.”
“De podcast zelf ben ik begonnen in 2016. Ik had inmiddels vaak gesprekken met experts over regeneratieve landbouw, zodat ik op basis van die gesprekken grote investeerders kon overtuigen om hier geld in te steken. Toen had ik een ingeving. Als ik deze gesprekken nou op neem sla ik twee vliegen in één klap. Allereerst: de meeste mensen zeggen ja wanneer je ze benaderd voor een interview. Dan kan je gelijk een uur doorbrengen met iemand die heel veel kennis heeft. Ten tweede had ik dan dat stukje audio dat ik kon opsturen naar de investeerders waarmee ik werkte, die uiteindelijk geld aan het werk kunnen zetten. Dan maak ik niet die claims over de impact van regeneratieve landbouw, maar die boer in Australië die al jaren succesvol en winstgevend is, en ook nog heel veel bodem heeft hersteld.”
“We moeten echt met z’n allen naar een fundamenteel beter voedselsysteem. Een beetje duurzamer daar gaan we het echt niet mee redden”
“Inmiddels zijn we ruim 90 interviews verder, met wetenschappers, boeren, investeerders, investeringsfondmanagers, landschapsarchitecten en nog veel meer. En iedere keer rondom dezelfde vraag: hoe kan deze sector de noodzakelijke impact maken, en wat is daarvoor nodig? Want we moeten echt met z’n allen naar een fundamenteel beter voedselsysteem. Een beetje duurzamer daar gaan we het echt niet mee redden.”
Geloof jij dat we de noodzakelijke beweging naar dat fundamentele voedselsysteem kunnen maken?
“Absoluut ja. Of het snel genoeg gaat is een tweede. In deze tijd kunnen boeren en land beheerders heel makkelijk via internet er achter komen dat het anders kan. Dat ze de laatste 40, 50 jaar heel misleidend zijn geïnformeerd door de input-industrie. Dat ze veel winstgevender kunnen werken, en met een prettiger gevoel. Niet per se dat het makkelijk is om die omschakeling te maken. Maar de kennis daarvoor is enorm toegankelijk geworden via online cursussen en netwerken, mensen op YouTube en via podcasts. En als boeren daar eenmaal mee aan de gang gaan is er eigenlijk geen houden aan. Ik heb nog geen boer meegemaakt die terug ging. Dat maakt mij ontzettend hoopvol. Ik heb voorbeelden gezien van ontzettend snelle verbetering, binnen 1 of 2 jaar. En zeker als je de langere termijn aanhoudt, 20 tot 30 jaar, dan zijn gigantische landschapsveranderingen mogelijk.”
“Maar daar ligt ook gelijk het probleem, we hebben geen 20 tot 30 jaar. Als we 100 jaar de tijd hadden dan hoefde ik deze podcast niet te maken. Bodem wordt al steeds meer een onderwerp van gesprek. Maar omdat we met z’n allen zo vast zitten in een systeem dat de bodem niet bouwt maar uitput, betekent dat we niet heel veel tijd hebben. Dat is de reden dat ik de rol van geld onderzoek. Kan geld bij dragen om deze noodzakelijke ontwikkeling samen met boeren en landschap ontwikkelaars te maken? En zo ja, hoe dan?”
En? Wat kan geld bijdragen?
“Er zijn een aantal methoden waarop mensen geld aan het werk zetten om bodem te herstellen. De eerste is vrij simpel: land opkopen, daar een ander landschapsmanagement op toelaten waardoor bodem herstelt. En dan misschien dat land weer verkopen. Dat gebeurt al vrij veel, met name door grote fondsen. Dat zijn echter projecten waar wij als gewone consument niet echt aan kunnen deelnemen.”
“Ik wil als mini-investeerder ook met €100,- kunnen deelnemen aan de transitie”
“Voor mij is een meer interessante maar minder ontwikkelde route om met met huidige boeren en landeigenaren door deze ontwikkeling heen te gaan. Dus dan heb je het bijvoorbeeld over crowdinvesting of voorverkoop van producten, om welwillende boeren te helpen hun regeneratieve plannen te realiseren. En daarbij kijken naar de potentiële rol van de bank, van een grote of kleine investeerder, of een gewone consument. Daar zien we her en der al wat kleine voorbeelden van, zoals crowdinvesting platforms Miimosa in Europa en Gosteward in de VS, maar ik verwacht daar in de nabije toekomst nog veel meer van te zien. Dat is ook mijn hoop. Ik wil als mini-investeerder ook met €100,- kunnen deelnemen aan de transitie.”
Op welke manieren kan een ‘mini-investeerder’ nu al bijdragen aan deze beweging?
“Deze transitie is niet alleen een probleem van geld, het is ook een probleem van afname. Wie koopt die producten in de transitie? Wie steunt de boeren als ze een nieuwe stap maken?”
“Ik zou zeggen: leer zoveel mogelijk over dit onderwerp, zoek je meest progressieve boeren in je omgeving op en koop bij hen. Ga het gesprek aan. Vraag: ‘Wat zou je willen doen als je meer financiële ruimte had?’. En denk na wat jou rol zou kunnen zijn daarin. Het kan zijn dat je over jaarafnames gaat praten, of dat je contact legt met andere consumenten in de omgeving, of dat je onderdeel wordt van een lokale Herenboerderij. Er zijn ontzettend veel rollen te spelen in samenwerking met de boer.”
“Het interessante van dit moment is: de ontwikkeling bij de boeren gaat zo veel sneller dan de wetenschap. Deze beweging is begonnen en wordt voortgestuwd door hele eigenwijze boeren die de literatuur het raam uit hebben gegooid en in hun eigen praktijk zijn gaan kijken wat écht werkt. Die boeren moeten we helpen op de manieren die voor ons toegankelijk zijn, van mini-investering, tot helpen bomen planten, tot simpelweg hun producten kopen.”
“Het klinkt heel cliché,
maar het inzicht ‘alles is verbonden’ is echt de belangrijkste”
Inmiddels heb je ruim 90 interviews gevoerd. Wat zijn belangrijke leermomenten en/ of inzichten voor je geweest tijdens het maken van deze podcast reeks?
“Het klinkt heel cliché, maar het inzicht ‘alles is verbonden’ is echt de belangrijkste. Dat gaat van geld, tot bodem management, tot darmflora. Er komt momenteel veel onderzoek uit over de connectie tussen bodem en microbioom, wat ‘eet’ de bodem en wat eet jij? Heb je wel de juiste darmflora om goed te kunnen verwerken wat de bodem je biedt? Die discussie over voedsel als medicijn, die is heel spannend om nu mee bezig te zijn samen met boeren en wetenschappers. Hoe meet je nutriënten in voedsel? Hoe lang blijven nutriënten eigenlijk aanwezig in bijvoorbeeld spinazie na de oogst? Een bedrijf als Teak Origin doet daar momenteel onderzoek naar, en die vinden gigantische verschillen tussen de hoeveelheid nutriënten in spinazie in verschillende supermarkten. In appels blijkt na een aantal maanden eigenlijk niet veel meer over te blijven dan suiker en water. Die inzichten kunnen gigantische impact hebben op de betekenis van lokaal en seizoensgebonden.”
Wie staat hoog op je wishlist om nog te interviewen?
“Dan Barber, chef en schrijver van het boek The Third Plate. Zach Bush, iemand die veel onderzoek heeft gedaan naar nutriënten en naar glyfosaat. Gabe Brown, een hele beroemde boer regeneratieve boer in de VS. Walter Jehne, die weer heel veel weet over over water cycles en klimaat stabilisatie door middel van regeneratieve landbouw.”
“Ik heb nog zoveel mensen die ik hierover zo kunnen spreken. Vorig jaar heb ik een lijst gemaakt met het idee dat ik per maand één interview kan doen. Dus ik heb geselecteerd op de namen en onderwerpen waarvan ik denk dat daar de grootste impact zit. Dat zijn: 1) voedsel en nutriënten als medicijn, 2) landschap en regeneratieve landbouw, 3) hoe gaan we de boer betalen voor koolstofopslag, voor wateropslag, voor toenemende biodiversiteit, en 4) hoe wordt dit toegankelijk voor retail en kleinere investeerders? Inmiddels doen we er zelfs eentje per week, tot eind augustus. Maar zelfs dan is het echt goed kiezen.”
Als je één aflevering mag noemen voor mensen om te beginnen met luisteren, welke zou dat zijn?
“Dat ligt eraan wat je wilt. Als je helemaal nieuw bent met dit onderwerp raad ik het interview met David Montgomery aan. Zijn boek Growing a Revolution is ook echt een aanrader. Hij is een geoloog die de hele wereld over is gereisd om grote en kleine boeren te bezoeken, en schrijft daar op een toegankelijke manier over.”
“Wat betreft nutriënten zou ik de afleveringen met Dan Kittredge en Greg Shewmaker aanraden. Als je de investeringskant interessant vindt zou ik beginnen met de podcast met Paul McMahon.”
– Wil je Koen steunen bij het maken van deze podcast? Dat kan via Gumroad. En als je één van de podcasts bijzonder interessant vindt, deel het in je eigen netwerk!
– Dit artikel is geschreven door Maarten Kuiper. Maarten is – naast bestuurslid evenementen bij Slow Food Nederland – het gezicht achter De Seizoensarbeider. Hij werkt, reist en schrijft zich vanaf augustus 2018 een jaar lang een weg door de voedselketen. Onderweg zoekt hij verhalen van boeren, vissers en andere voedselproducenten. Verhalen achter ons voedsel. Verhalen die gehoord moeten worden. Zo vist hij op paling, rooit hij aardappels, steekt hij asperges en wie weet wat nog meer! Volg de avonturen van Maarten via Instagram of lees mee in zijn reisdagboek.