Op maandagavond 20 november gingen SFYN en Slow Food in gesprek over voedselbeleid in de politiek. Niet makkelijk, want voedsel zit soms verstopt in andere thema’s. Tegelijkertijd is niets zo onlosmakelijk verbonden met politiek als dat wat er op ons bord ligt. Van de gehaktbal bij je stamppot tot een eerlijke prijs voor de boer: er gaat politiek aan vooraf. Ontdek hier de inzichten van de avond.
Tekst: Guusje Weeber
Met culturele broedplaats en café De Nijverheid als decor begint de avond met een spoken word-optreden van Severin Broekman. Hij draagt een hoopvol gedicht voor over voedsel, verspilling en verbinding. De diverse groep, van doorgewinterde Slow Food leden tot kersverse SFYN’ers wacht geprikkeld op de volgende spreker. Lara Sibbing, expert voedselbeleid en programmamanager EU bij Transitie Coalitie Voedsel, vertelt dat het voedselsysteem veelal nog niet als probleem wordt gezien. Terwijl voedsel in de kern politiek is, van wie er eet tot wat je eet en wanneer. De urgentie van een voedselsysteem dat tegen zijn grenzen aanloopt moet op de politieke agenda gezet worden: dan móet het besproken worden en krijgt het een plekje op de tafel van beleidsmakers. Vanuit de zaal klinken instemmende geluiden, samen met de vraag: “Maar hoe? Hoe krijgen wij, als burger, consument, student of werkende, die thema’s in het partijprogramma?”
Moderators Lianne de Bie en Sterre van de Ven verwelkomen 5 panelleden op het podium. Ieder politiek actief, en op de een of andere manier begaan met Slow Food.
Ernst Hart, bestuurslid Slow Food en GroenLinks statenlid, werd gevraagd om landbouw en voedsel als onderwerp op lokaal niveau op de kaart te zetten. Vanuit Slow Food Utrecht schreef hij aanbevelingen voor de partijprogramma’s die nu op gemeentelijk en provinciaal niveau meegenomen worden. Ook levert hij input voor het EU verkiezingsprogramma, want ons landbouwbeleid wordt voornamelijk in Brussel bepaald.
Elsbeth van den Hazel is actief lid bij de ChristenUnie. Ze miste een visie voor digitalisering dus schreef een motie, diende deze in tijdens het partijcongres. Toen deze (bijna) unaniem werd aangenomen, moest de partij deze verplicht behandelen. Natuurlijk werd Elsbeth zelf gevraagd om mee te schrijven aan de visie, waardoor haar idee nu onderdeel is van het programma van de CU. Ze laat hiermee zien dat het zin heeft om lid te zijn, zeker als je verandering wilt zien in de partij.
Floor van Twuijver’s motto is: “Klagen is een mening hebben zonder oplossing”: haar reden om politiek actief te worden. Bij D66 zit ze in de evaluatiecommissie, ontmoet ze gelijkgestemden bij het jongerenprogramma Route66 en is ze lid van het Els Borstnetwerk, want “politiek is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten”. Na kritiek op haar eigen partij besloot ze iets te gaan doen met haar frustratie.
Er gebeurt zo veel meer achter de schermen dan je zou denken,” zegt ze. Ook als je niet op de lijst wilt kan je je uitspreken en invloed uitoefenen op je partij.
Sebastiaan van Lunterenis zelfs lid van twee partijen, want hij denkt niet dat dé perfecte partij bestaat. Welke politieke wind er waait maakt écht uit voor wat er gebeurt binnen de overheid en beleid. Hij haalt het voorbeeld aan van kweekvlees: door een plotselinge verandering in de politiek werd er opeens 15 jaar aan beleid stopgezet. Je stem kan er direct voor zorgen waar de politieke aandacht naartoe gaat en welke ideeën de nek om worden gedraaid. Als laatste geeft Sebastiaan mee dat voedsel gelinkt is aan vrijheid: mensen willen zelf bepalen wat ze eten, dus politieke inspraak over eten wordt al gauw gezien als betutteling.
Er komt gelukkig steeds meer ruimte voor voedsel in de politiek: als we het momentum gebruiken en politici samen een visie maken, dan valt er een hoop te winnen. Jouw politieke keuzes hebben invloed!
Dennis van Vugt is hét voorbeeld dat je niet al politiek geïnteresseerd hoeft te zijn om toch actief te worden: vanuit een ambitie voor verandering, maar niet wetende wat hij wilde doen na zijn studie, is hij deel geworden van GroenLinks Utrecht en steeds verder zijn kennis en netwerk uitgebreid. Nu is hij voorzitter van de werkgroep Groen & Stadsnatuur, waar hij helpt om concrete initiatieven te realiseren. Wil je iets doen, maar weet je niet wat?
Volgens Dennis is politiek actief worden een goede manier om nieuwe mensen te ontmoeten met dezelfde idealen en bovendien kun je invloed uitoefenen in jouw stad op thema’s die jij belangrijk vindt.
De verhalen van onze panelleden zetten aan het denken. Hoe kan ik de politiek beïnvloeden? Na een pauze is het tijd om zelf aan de slag te gaan. Geprikkeld door de openingssprekers en geïnspireerd door het panel gaan we aan de slag met de volgende stellingen:
Voedseltoegankelijkheid en gezondheid
- De overheid moet voedseleducatie op scholen verplichten om bewustzijn te creëren over gezonde en duurzame voedingskeuzes.
- De overheid moet strengere regelgeving invoeren voor duidelijke en begrijpelijke voedselverpakkingen, zodat consumenten weloverwogen keuzes kunnen maken.
- Voedselbeleid moet inclusief zijn en specifieke aandacht hebben voor groepen die kwetsbaar zijn voor voedselonzekerheid.
- Er moeten concrete maatregelen worden genomen om voedselarmoede te verminderen en toegang tot gezond voedsel voor iedereen te waarborgen.
- De overheid moet het voedselaanbod reguleren om welvaartsziekten terug te dringen.
- De overheid moet een suikertaks instellen om de consumptie van suikerhoudende producten te verminderen en gezondheidsproblemen aan te pakken.
Voedsel, klimaat en natuur
- De overheid moet chemische pesticiden helemaal verbieden om bodemgezondheid te bevorderen.
- De regering moet actie ondernemen om de waterstand in Nederland te verhogen en zo de uitstoot van klimaatgassen te verminderen.
- Nederland moet eisen stellen aan bodemgezondheid van akkers en weiden.
- De overheid moet een volledig verbod op het gebruik van kunstmest invoeren om de bodemgezondheid te verbeteren en milieueffecten te verminderen.
- De overheid moet alleen natuurlijke bestrijdingsmiddelen toestaan om de biodiversiteit te beschermen.
- De overheid moet het gebruik van chemische pesticiden snel verminderen en alternatieve, milieuvriendelijke methoden stimuleren.
Voedsel en economie
- De overheid moet supermarkten verantwoordelijk stellen voor een eerlijke beloning van boeren en producenten.
- Jonge boeren moeten door de overheid geholpen worden om het bedrijf van hun ouders over te nemen.
- De overheid moet zich inzetten voor eerlijke arbeidsomstandigheden en sociale bescherming voor seizoensarbeiders in de voedselindustrie, om uitbuiting en ongelijkheid te voorkomen.
- De overheid moet innovatie in technologie stimuleren om duurzame en efficiënte voedselproductiemethoden te bevorderen.
- Er moeten striktere regels komen voor internationale voedselhandel om de lokale voedselproductie te beschermen en duurzame praktijken te waarborgen.
- De overheid moet agressievere maatregelen nemen om voedselverspilling te verminderen, inclusief regelgeving voor supermarkten en restaurants.
Dit zijn echte stellingen uit de politiek. Weten wat jouw partij vindt? Bekijk hier de standpunten.
Met een aantal reflecties vanuit de deelnemers sluiten we de avond af. Voedselbeleid in de politiek moet integraal zijn, want de geen onderdeel van de voedselketen is onafhankelijk. Als we het hebben over armoede, moeten we het ook hebben over klimaat. Idealisme en praktijk staan soms recht tegenover elkaar. Hoewel veel mensen het eens zijn met de stellingen, is de concrete invulling een uitdaging. Welke definities worden er eigenlijk gehanteerd? Wat is precies gezond, en wat is duurzaam? De voedselvraagstukken van nu zijn complex, en kunnen wel wat input van politiek betrokken voedselveranderaars gebruiken, wat ons betreft.
Als je één ding meeneemt van dit verhaal, onthoud dan dit: voedsel is politiek. We eten elke dag. Eten komt met enorm veel uitdagingen, en dus ook met veel kansen voor verandering. Weet dat jouw invloed ook verder gaat dan het stemhokje! Heb je vragen over wat jij kan doen in de politiek? Stuur vooral de sprekers een berichtje (via LinkedIn).
Beeld: Hester Moerman