Stiense Boon

“Phaseolus coccineus L. ’Stiense’“
Regio & naamgeving: Zuid-Holland en de regio rond Aalsmeer (Noord-Holland) | ook bekend als Piet Heinboon, Pronkboon, Stinse Boon, Steense Boon, Stichtse Boon, Oost-Indische Boon, Kroostor, Tabaksboon en Amerongenboon
Categorie: Peulvruchten

BESCHRIJVING

Lange tijd waren deze bonen de enige soort die relatief vroeg kon worden gezaaid omdat ze goed groeien bij koude weersomstandigheden. Daarom werd dit soort vaak gebruikt als windscherm om delicate tabaksvelden beschutting te bieden tegen de koude wind. De zaden worden in de volle grond gezaaid met een zaaiafstand van dertig tot vijftig centimeter in de rij en 120 tot 140 centimeter tussen de rijen. De planten zijn normaal gesproken klimmend en worden geteeld op bonenstaken. De palen zijn zo’n drie meter hoog en zijn gemaakt van wilg of bamboe. Hout van hazelaars en andere houtachtige gewassen werd echter ook gebruikt. Het is aan te raden om de bonen jong te plukken voordat ze de harde draad over de peul ontwikkelen. De bonen kunnen gebruikt worden als zaaigoed.


De Stiense Boon is een decoratieve plant met dieprode bloemen, soms lichtrood, roze of wit van kleur. Het is een pronkboon die weinig eisen stelt aan de bodem. De bonen werden vaak geteeld in de provincie Zuid-Holland en rond Aalsmeer. De peulen zijn ongeveer 25 tot 29 centimeter lang. De Stiense Boon heeft stevige draden in de peulen.

CULINAIR GEBRUIK

De Stiense Boon heeft een meer uitgesproken smaak dan andere snijbonen. Ze werden niet zo vaak gegeten omdat ze vooral werden verbouwd om andere planten zoals tabak beschutting te bieden. Tabaksarbeiders mochten wel vaak als extraatje de rijpe peulen van de Stiense Bonen plukken. Ze lieten de bonen vervolgens op de vloer van de tabaksdrogerij drogen. De arbeiders aten Stiense Bonen vaak met appels en gerookt spek. Als ze jong geplukt worden kun je Stiense Bonen net als snijbonen eten. De punten van de peulen worden niet gegeten. Van heel rijpe peulen kun je alleen de zaden eten. De gedroogde bonen (zaden) moet je voor het koken zo’n twaalf uur in koud water weken.

ONTDEK HET ARK VAN DE SMAAK BOEK

Wil je meer weten over voedsel en verhalen lezen over gastronomische erfgoed? Bekijk het boek “DE ARK VAN DE SMAAK” in onze webshop.

Huidige situatie

De Stiense Bonen die er nog zijn nakomelingen van drie collecties: een uit de Historische Tuin in Aalsmeer, de tweede via de Duitse IPK Genenbank in Gatersleben (die daar uit Oude Wetering in 1980 terechtkwam) en een derde via de collectie van het Netwerk Eeuwig Moes van Stichting De Oerakker. Hierin zitten door initiatiefnemer Ruurd Walrecht verzamelde Stiense Bonen die volgens hem uit Zuid-Holland afkomstig zijn. Bonen uit de collectie van de Historische tuin in Aalsmeer en het Netwerk Eeuwig Moes zijn vaak paars van kleur met zwarte vlekken om de navel; die uit de collectie van de Duitse IPK Genenbank zijn iets ruwer en lichter bruin met zwarte vlekken. De gemiddelde opbrengst per stek is niet hoog, daarom zijn deze bonen duurder dan andere. De Stiense Boon is nog verkrijgbaar in verschillende online en offline speciaalzaken.

SCHRIJF JE IN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF

=

 

EN ONTVANG EEN RECEPT UIT

DE ARK VAN DE SMAAK!