Lakenvelder {Presidium}
BESCHRIJVING
De Lakenvelder is een zeldzaam, oud runderras en het eerste ras dat apart beschreven werd. Al in 1642 werd het ras in Nederland geschilderd en in 1772 beschrijft het Oxford English Dictionary dat de Lakenvelder van Nederlandse origine is. Het is een robuust ras dat goed bestand is tegen ziektes, waardoor ze makkelijk jaarrond buiten kunnen lopen. Lakenvelders worden door heel Nederland gehouden.
De dieren hebben een zwarte of rode vacht, met een karakteristieke witte band die over het midden van het dier loopt. Het liefst ziet het stamboek een laken van minimaal 25 centimeter dat niet voor de schouderbladen en niet achter de heupknobbel van het rund komt. Bij tong, uiers en de hoorns is pigment wenselijk.
CULINAIR GEBRUIK
De Lakenvelder is een dubbeldoelras, maar de dieren worden voornamelijk voor hun vlees gehouden. De hoge kwaliteit is mede het resultaat van de natuurlijke leefwijze en de (kruidenrijke) weilanden waarop ze vrij kunnen grazen. De laatste drie onafhankelijke smaaktesten in Nederland toonden aan dat de Lakenvelder het lekkerste rundvlees van Nederland heeft. Melkproductie is een secundaire reden voor het houden van dit ras. Afhankelijk van het deel van de koe, wordt het vlees op verschillende manieren gebruikt, Suggesties zijn grillen, bakken of stoven. De melk kan vers worden gedronken of worden verwerkt tot boter, kaas of ijs.
ONTDEK HET ARK VAN DE SMAAK BOEK
Wil je meer weten over voedsel en verhalen lezen over gastronomische erfgoed? Bekijk het boek “DE ARK VAN DE SMAAK” in onze webshop.
Huidige situatie
De Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH) gaf het ras in de jaren zeventig een nieuwe impuls. Er waren nog 323 exemplaren over, waarvan maar zestig met de kenmerkende tekening. De Fokkersclub voor Lakenvelders werd opgericht en ging later over in de Vereniging Lakenvelder Runderen (VLR). Sindsdien is er een stamboek gemaakt.
Dankzij de toewijding van de Vereniging Lakenvelder Runderen is er opnieuw interesse in het ras en wordt het gezien als een uitstekende keuze voor familieboerderijen. Er zijn nu ongeveer 2.500 dieren geregistreerd. Ondanks de duidelijke toename is het aantal nog steeds erg laag en is het moeilijk om de inteelttoename per generatie onder de veilige FAO-norm van 0,25 procent te houden. Gelukkig is er hulp van organisaties als het Centrum voor Genetische Bronnen van Wageningen University & Research en de Stichting Zeldzame Huisdierrassen om de toekomst van het ras veilig te stellen.
Zowel vlees als melk worden op kleine schaal geproduceerd, voor eigen consumptie en voor de verkoop. De boeren verkopen hun producten grotendeels direct. Ook zijn er enkele houders van Lakenvelders die samenwerken met lokale restaurants.
Het Slow Food Presidium Lakenvelder Rund is opgezet om het fokken met Lakenvelders te stimuleren en om consumenten kennis te laten maken met de unieke smaak van Lakenvelder vlees. Enkele leden van het presidium melken hun Lakenvelders ook. Daarnaast wil het presidium boeren, slagers en koks met elkaar in verbinding brengen. De deelnemers aan het presidium slachten alleen dieren die voor de fokkerij geen waarde hebben. Door deze dieren wel meerwaarde te geven, is het houden van Lakenvelders interessanter. Door vlees en melkproducten van Lakenvelders te kopen kun je als consument bijdragen aan de instandhouding van dit levende erfgoed.
Manier van houden
Het ras is zeer handelbaar en relatief kalm. Bovendien zijn Lakenvelders resistent tegen ziektes. Tijdens de wintermaanden worden de koeien door de meeste veehouders desondanks binnen gehouden. De kalveren worden wel buiten geboren, meestal zonder hulp. Ze worden opgevoed met melk van de moederkoe en gras van de weide waarop ze grazen. De Lakenvelder is een dubbeldoelras, waarvan sommige dieren geschikter zijn voor de vleesproductie en andere voor de melk.