In het Allard Pierson, Collecties van de Universiteit van Amsterdam, bevinden zich meer dan twintigduizend boeken over koken, eten en drinken, receptenhandschriften en menukaarten. Op 11 en 12 februari organiseert het instituut activiteiten rond deze rijke collectie. Op de vrijdag en zaterdagochtend is er het zevende Amsterdam Symposium on the History of Food, met als thema Food and the Environment. U kunt online aanwezig zijn; kaartverkoop is nu gestart.

Foodie Festival – online

Ook het Foodie Festival gaat dit jaar online door! Op zaterdagmiddag 12 februari kun je kijken naar drie lezingen in het thema eten, geschiedenis en duurzaamheid. Achteraf is er tijd voor vragen.

14:00-15:00 Carolyn Steel: Sitopia: How Food Can Save the World (Engelstalig)

Iedereen eet elke dag, maar wie weet precies waar ons eten vandaan komt? Door industrialisatie zijn de essentiële verbindingen met voedsel verborgen: de complexe ketens die voedsel van land en zee naar onze supermarkten, keukens en tafels vervoeren. Toch is de invloed van eten overal: in onze lichamen, gebruiken, huizen, steden, landschappen, economieën, politiek en klimaat. We leven in een wereld die gevormd is door eten: in een plek die Carolyn Steel ‘sitopia’ noemt (van het Grieks sitos, voedsel + topos, plek). Maar door eten niet op waarde te schatten, is er een verkeerd sitopia ontstaan: klimaatveranderingen, ontbossing, bodemerosie, droogteproblemen, vervuiling, uitsterving, pandemieën en dieet-gerelateerde ziekten zijn maar een paar van de ‘externe gevolgen’ van de manier waarop we tegenwoordig eten. Onze levens zijn gebaseerd op de illusie van goedkoop eten, maar dat bestaat niet. Alleen door voedsel te herwaarderen kunnen we hopen te overleven op onze overbevolkte, oververhitte planeet. Hoewel sitopia geen utopia is, is een bewuste omvorming van de wereld door eten de meest directe manier om een gezondere, eerlijke en veerkrachtigere samenleving te creëren.

Carolyn Steel (Londen, 1959) is schrijver, architect, spreker en docent. In 2008 verscheen haar bestseller Hungry City waarin ze schreef over de connectie tussen stad, platteland en voedsel. In 2010 werd ze gastdocent aan de Universiteit van Wageningen. Steels tweede boek is vertaald als Wat gaan we eten? Sitopia: hoe goed eten de wereld kan redden (Meulenhoff, 2021).

15:30-16:30 Dirk-Jan Verdonk: Dierloos

In onze eeuw groeit de aandacht voor plantaardig eten snel. Dat is niet zo gek: we maken ons zorgen over klimaatverandering, het verlies aan biodiversiteit, het welzijn van dieren en gezondheidsrisico’s. Plantaardig eten heeft echter niet alleen de toekomst, maar ook een verleden. Rond 1880 deden de eerste vegetariërs hun intrede in Nederland. Er werd niet veel van verwacht. ‘Spoedig van honger omkomen’ was het lot van mensen met een plantaardig dieet, aldus de gezaghebbende Gezondheidsleer voor ontwikkelden van alle standen van Nederland uit 1879. Wat bezielde die vegetariërs? Waar liepen ze tegenaan? Een historische blik op de moeizame weg van marge naar mainstream.

Dirk-Jan Verdonk promoveerde aan de Universiteit Utrecht op Het dierloze gerecht. Een vegetarische geschiedenis van Nederland en werkt als hoofd programma’s bij World Animal Protection. Zijn boek Dierloos. Een geschiedenis van vegetariërs en veganisten in Nederland (2019) is een van de genomineerden van de Joop Witteveenprijs, die op 11 februari wordt uitgereikt.

17:00-18:00 Marleen Willebrands, Alexandra van Dongen en Manon Henzen: De verstandige kock

De verstandige kock, of sorghvuldige huyshoudster was een kleine honderd jaar lang dé culinaire bestseller van Nederlandse bodem – in het Allard Pierson zijn meerdere drukken te vinden. Het is het eerste complete Nederlandstalige kookboek voor de gegoede burgerij. De Amsterdamse druk uit 1669 was onderdeel van Het vermakelijck landtleven, een handleiding voor buitenplaatsbezitters om zelfvoorzienend te zijn, en lekker te koken met wat de grond schaft.

Voor een nieuwe teksteditie hertaalde neerlandica en culinair-historisch deskundige Marleen Willebrands de 194 recepten, en zij voorzag ze van achtergrondinformatie. Daaraan voorafgaand neemt ze de lezer mee naar enkele buitenplaatsen, in het bijzonder Hofwijck van Constantijn Huygens. Alexandra van Dongen, kunsthistorica en conservator van Museum Boijmans Van Beuningen, beschreef het keuken- en tafelgerei dat voorkomt in het boek en Manon Henzen, culinair historica en eigenaar van historisch kookatelier eet!verleden, bewerkte recepten voor de moderne keuken. De auteurs komen vertellen over hun project, de smaken en technieken van de zeventiende-eeuwse keuken en leven op een buitenplaats.

De Verstandige Kock, Proef de smaak van de 17^e eeuw verschijnt 26 januari.

Kijk hier voor het programma en de kaartverkoop.