In de nasleep van Slow Food’s granenjaar maken Nevel Wild Ales en And The People samen een haverbier. Het is ontzettend mooi als het verbinden van gelijkgestemde voedsel-professionals zijn vruchten afwerpt. In dit geval gebeurt dat in de vorm van een Nederlands haverbier.
Door Dominic van Asseldonk
Toen Slow Food Nederland in maart 2022 een groep graanliefhebbers–zowel professioneel als hobbymatig–bij elkaar bracht, hadden twee daarvan al interesse in het maken van haverbier: Joris Kramer, van And The People, en Slow Food Professional Mattias Terpstra, van Nevel Wild Ales. Wat bleek? De één had een stuk grond beschikbaar voor de teelt, en de ander een brouwerij.
Uit hun ontmoeting is een haverbier ontstaan, wat op dit moment in de maak is! En een heerlijk nieuw bier is niet het enige voordeel van dit soort nauwe samenwerkingen; exact het soort samenwerkingen wat wij voor ogen zien bij de Slow Food Professionals Community.
Handen uit de mouwen
And The People is een sociaal innovatiebureau dat maatschappelijke uitdagingen aangaat. Ze zijn steeds meer–en steeds praktischer–met voedsel bezig. Joris: “We gaan vaak strategisch te werk, maar leren veel door ook een écht praktisch project te beginnen.” Zo hebben ze een stuk grond gepacht in Winterswijk en zijn daar gaan experimenteren met duurzame graanteelt. Met hulp van boer Dick Sloetjes hebben ze onder andere haver geteeld, die nu klaar ligt om gemout te worden, en gebruikt gaat worden voor het bier in samenwerking met Nevel.
Boer & brouwerij
Brouwer Mattias Terpstra benadrukt ook het historische aspect van het bier: “Dit bier wordt eigenlijk gemaakt volgens het recept van het traditionele ‘kuitbier’. Hiermee halen we een stukje historie en traditie terug.” Kuitbier is een middeleeuws bier, waarbij gemoute haver de hoofdrol speelt. Kuitbier was tot de 19de eeuw waarschijnlijk zelfs het populairste bier in Nederland. De haver heeft in het meeste moderne bier plaatsgemaakt voor gerst.
Mattias benadrukt hoe bijzonder dit bier is: “Als je echt kuitbier wil brouwen dan moet de haver gemout worden. Dat we dat nu doen is in Nederland uniek.” Het bier zal worden gebrouwen met Nevel’s unieke wilde gistmengsel. Mattias: “Ook dat is eigenlijk hoe we vroeger bier maakten, voordat we specifieke gistsoorten zijn gaan isoleren.” Het bier wordt ook nog eens 3 tot 4 maanden op houten vaten gerijpt, en vervolgens krijgt het een hergisting op fles.
Het bier zal alleen verkrijgbaar zijn op grote flessen, en dat is niet zonder reden. Mattias: “Die grote flessen staan ook symbool voor het Slow Food gedachtegoed, waar het delen van eten en drinken centraal staat.” Meer over kuitbier vind je overigens ook in de Ark van de Smaak.
Ambacht als antwoord
Joris legt aan de hand van een eerdere samenwerking uit waarom de hechte samenwerking door de keten–tussen boer, vermouter, brouwer–cruciaal is: “We hadden naast het haver ook brouwgerst geoogst, en dat bleek een iets te hoog eiwitgehalte te hebben. Als je dat graan naar de grote brouwers had gestuurd was het veevoer geworden. In plaats daarvan gingen wij–de boer en de brouwer–in overleg: wat nu?
Uiteindelijk hebben we simpelweg het bier erop aangepast. Meer eiwit geeft een wat voller mondgevoel.” Hieraan ten grondslag ligt de acceptatie dat het verbouwen van voedsel dynamisch is, en de oogst niet altijd aan de door de industrie gestelde eisen voldoet. Dat wil niet zeggen dat er niks moois van te maken valt. Integendeel. Joris: “Alleen die ambacht is daarop een antwoord. De persoonlijke relatie door de keten.” Zulke persoonlijke relaties en nauwe samenwerkingen tussen boer en brouwer (en natuurlijk de mouterij!) zorgen voor een gegarandeerd gebruik van het graan, wat weer voor meer zekerheid voor de boer zorgt.
Tegelijkertijd kan de brouwer gedurende het groeiseizoen het graan mee in de gaten houden, waardoor dat graan weer beter aansluit op de wensen van de brouwer. Het onderlinge begrip voor elkaars vak zorgt tenslotte voor meer flexibiliteit. Vervolgens komen daar weer fantastische bieren uit!
Het bier dat uit deze samenwerking wordt gebrouwen zal naar verwachting rond het begin van 2024 te proeven zijn! Houd onze blog en social media in de gaten als je er het snelst bij wil zijn.
Bron info over kuitbier: De Ark van de Smaak in Nederland.