Kroos

“Prunus cerasifera ‘Kroos’“
Regio & naamgeving: Crooswijk (Zuid-Holland), Gelderland en Zeeland, Zuid-Holland | ook bekend als Kerspruim
Categorie: Fruit & fruitconserven

BESCHRIJVING

De Krozen hangen los van elkaar aan de takken. Wanneer ze precies kunnen worden geoogst ligt aan de hoeveelheid zon die ze krijgen. Als de boom veel zon krijgt, dan kun je de vroegrijpende variëteiten al vanaf juni plukken, anders duurt de rijping langer. De sappige vruchten zijn friszuur, maar tegelijkertijd zoet van smaak. De boom bloeit uitbundig, wat zorgt voor een grote oogst maar ook voor een prachtig plaatje. In voor de bestuiving gunstige jaren kunnen de bomen erg veel vruchten geven. Zelfs zoveel dat er takken scheuren of breken ondanks de taaiheid van het Krozenhout. Het oogsten van de vrucht is makkelijker dan bij de pruim of kers. Als ze rijp zijn, laten ze gemakkelijk los. Er is dan ook geen speciaal gereedschap nodig voor de oogst. Vroegrijpe Krozenvariëteiten kunnen ongeveer twee tot drie weken na kersen en enkele weken voor pruimen worden geoogst. De Kroos is redelijk resistent tegen ziektes en kan ook gemakkelijk worden geteeld zonder gebruik van insecticiden of pesticiden.

De boom van de Kerspruim moet wel goed onderhouden worden, net als kersen- of pruimenbomen. Een zavelige bodem is de perfecte grond voor de boom. Alleen bij extreme droogte heeft hij extra water nodig. Kerspruimen zijn meestal zelfbestuivend, maar voor de oogstzekerheid kun je beter verschillende variëteiten bij elkaar planten. Om beschadiging van de bomen door nachtvorst te voorkomen, bedachten fruittelers in de loop van de twintigste eeuw ‘s nachts houtkachels in de boomgaarden te plaatsen.


De vrucht is hartvormig, met lancetvormige bladeren. De bladeren kunnen groen of soms ook roodbruin van kleur zijn. De steeltjes zijn dun en glanzend, en maar een centimeter lang ongeveer. De bloemen zijn tweeslachtig, de boom bloeit vroeg, net voordat de bladeren aan de boom komen. De vrucht zelf is rond de twee tot vijf centimeter breed. Als ze rijpen veranderen Krozen van groen of bruinrood naar geel, oranjegeel, oranjerood, rood of violet.

CULINAIR GEBRUIK

Krozen zijn op veel manieren te gebruiken in de keuken, maar het allerlekkerste is om ze vers geplukt te eten. Rijpe Krozen zijn ook lekker om te koken. Ze worden vaak gebruikt in desserts zoals Krozen op siroop en Kerspruimcrumble of -taart. Lokale boerderijwinkels verkopen nog steeds producten van Kerspruim zoals jam, sappen en Kerspruimenwijn. Bij het koken worden Kerspruimen felrood. Je kunt zeggen dat Krozen met weinig vruchtvlees rond de pit vooral worden gebruikt voor sappen terwijl de variëteiten met meer vruchtvlees worden gebruikt voor jam en confituren.

In Georgië is de Kerspruim het belangrijkste ingrediënt in ‘tkemalisaus’ en andere regionaal populaire gerechten zoals ‘kharchosoep’ en ‘chakapulistoofpot’. Over het algemeen worden Krozen niet gebruikt om te drogen.

ONTDEK HET ARK VAN DE SMAAK BOEK

Wil je meer weten over voedsel en verhalen lezen over gastronomische erfgoed? Bekijk het boek “DE ARK VAN DE SMAAK” in onze webshop.

Huidige situatie

Nederland heeft veel Krozenboomgaarden verloren omdat ze om verschillende redenen niet langer rendabel waren. Een belangrijke oorzaak was de opkomst van importpruimen waardoor het primeureffect (door de vroege oogst) verloren ging. Daarnaast werd arbeid duurder waardoor hoogstambomen niet langer in trek waren bij de telers. De gevoeligheid voor nachtvorst vanwege de vroege bloei werkte ook in het nadeel van de Kerspruim. De rooipremies van de Europese Gemeenschap in de zeventiger jaren van de twintigste eeuw jaren hebben er zeker aan bijgedragen dat de laatste Krozenboomgaarden uit Nederland verdwenen. In 2016 werd bekend gemaakt dat er nog maar één Krozenboomgaard over was. Die ligt in Boven-Leeuwen, in het Land van Maas en Waal in Gelderland.

Er is een jaarlijkse dag waarbij je welkom bent in de Krozenboomgaard om zelf Kerspruimen (en ander fruit) te plukken.

SCHRIJF JE IN VOOR ONZE NIEUWSBRIEF

=

 

EN ONTVANG EEN RECEPT UIT

DE ARK VAN DE SMAAK!