Vorige week was Slow Food Nederland voorzitter, Nelleke Don, aanwezig bij het International Slow Food Council in Nairobi (Kenia). 50 mensen uit 40 landen, verspreid over vijf continenten kwamen samen om elkaar en het Slow Food netwerk in Kenia te ontmoeten.
Door: Nelleke Don & Hilde Segond von Banchet
Beeld: Nelleke Don
Om werkelijk een goed beeld te krijgen van de wereldwijde Slow Food beweging is het belangrijk om elkaar persoonlijk te ontmoeten. Daarom was Nelleke Don (voorzitter) als een van de 50 mensen aanwezig bij het internationale Slow Food Council dat dit jaar in Kenia werd georganiseerd. “Ik was niet eerder in Afrika geweest en ik besef me nu dat ik er eigenlijk ook geen helder beeld van had. Het bezoek aan Nairobi was een heel erg positieve ervaring. Daar werd het me opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is dat we als wereldwijde beweging samen optrekken om lokale communities te ondersteunen.”
De Slow Food beweging zet zich wereldwijd in voor een duurzamer en democratischer voedselsysteem. Lokale communities (voorheen convivia) doen dat ieder op hun eigen manier, rondom thema’s die lokaal spelen. In the global north zie je dat Slow Food als beweging een heel andere functie heeft dan in the global south en dus in Kenia. “Je ziet dat Slow Food in Afrika enorme impact kan maken, doordat ze letterlijk lokale gemeenschappen ondersteunen die anders zouden verdwijnen. Een goed voorbeeld hiervan is de Ogiek stam.” De Ogiek stam is een van de oudste stammen van Kenia en leeft voornamelijk van natuurlijke bronnen uit het Mau-woud. Hun Ogiek honing is een presidium product. (Lees hier meer over het presidia project)
“Slow Food helpt lokale gemeenschappen die anders letterlijk zouden verdwijnen.”
Nelleke: “De kleine zwarte Afrikaanse honingbij die deze Ogiek honing produceert is afhankelijk van de nectar van twee inheemse boomsoorten. Maar delen van het bos waar deze bijen leven, worden nu verkocht. In deze exploitatiebossen worden inheemse bomen vervangen door naaldbomen. Dat betekent dat het leefgebied van deze bijensoort steeds kleiner wordt en daarmee wordt het voortbestaan van de Ogiek bijenhouders ook bedreigd. Samen met andere organisaties helpt Slow Food deze gemeenschap door de producenten te verenigen in een presidium, maar ook door het bouwen van een guesthouse. Hierdoor kunnen eco-toeristen worden ontvangen en dat zorgt voor een nieuwe inkomstenbron van deze gemeenschap.”
Slow Food onderscheidt zich, door deze manier van werken, van traditionele hulporganisaties die vanuit een “westers perspectief” oplossingen aandragen. Als grassroots beweging verenigt Slow Food juist de lokale bevolking, zodat ze zelf invloed kunnen uitoefenen op hun omgeving. “Tijdens mijn bezoek aan Kenia heb ik gezien hoe bruisend Slow Food in Afrika is. De bevolking moet veel zeggenschap krijgen over hun voedselsysteem en onze beweging is daarvoor een goed middel. Je ziet dat het Slow Food netwerk daar ook flink groeit.”
“Tijdens mijn bezoek aan Kenia heb ik gezien hoe bruisend Slow Food in Afrika is.”
In Nederland, maar ook in andere Europese landen merkt Slow Food dat het ledenaantal terugloopt. Toch is voedsel een steeds belangrijker thema en blijven we ons net zo lang zolang inzetten totdat een Good, Clean en Fair voedsel voor iedereen beschikbaar is. Daarvoor moeten onze organisatievormen radicaal vernieuwen. Tijdens het internationale Congress in Chengdu (China) vorig jaar presenteerde Slow Food een toekomstvisie waarin andere vormen van betrokkenheid mogelijk zijn: naast lidmaatschap ook donateurschap bijvoorbeeld, of actief bijdragen aan een community rond een bepaald thema. Elk land mag dat zelf bepalen en we zijn in Nederland en met andere Europese landen aan het kijken wat bij ons het beste werkt.
In Kenia werd hier ook op vooruitgeblikt. “In de wandelgangen heb ik verschillende community-leiders ontmoet. Op lokaal niveau spelen er natuurlijk verschillende thema’s, maar opvallend was dat er wereldwijd behoefte is aan een opener, meer inclusieve beweging mét een heldere boodschap. Dat laatste blijft natuurlijk een uitdaging, want het voedselsysteem en alle bijbehorende problematiek is nu eenmaal complex. Dat moeten we niet simplificeren, maar we moeten ons verhaal wel helder kunnen vertellen aan zoveel mogelijk mensen.”
“Er is behoefte aan een opener, meer inclusieve beweging mét een heldere boodschap.”
Terug in Nederland laat Nelleke weten dat reis haar enorm geïnspireerd heeft. “Het ontmoeten van zoveel collega’s uit zoveel verschillende culturen geeft weer nieuwe energie. Het heeft me ook aan het denken gezet of we ook vanuit Nederland niet nog meer met ons internationale netwerk kunnen samenwerken. Zo zijn er “twinning” communities die informatie en ervaring uitwisselen rondom gezamenlijke thema’s. Twee Slow Food communities uit Uganda en Zwitserland werken zo samen op het gebied van lokale tuinen. We zijn een grassroots beweging, en dit is wat mij betreft een voorbeeld van een mooie horizontale ontwikkeling.”
“Ik ben ook opnieuw geïnspireerd door het 10.000 gardens project, dat lokale gemeenschappen helpt met een eigen moestuin, waardoor mensen onafhankelijk hun eigen voedsel kunnen produceren en de bijbehorende kennis daarmee opnieuw wordt verspreid. Slow Food Achterhoek heeft nu al zo’n tuin geadopteerd. Het zou mooi zijn als we in de toekomst vanuit Nederland ook steeds meer internationaal kunnen samenwerken. Dat is niet alleen inspirerend, maar ook logisch. We hebben elkaar nodig voor een beter voedselsysteem.”