Het Groene Hart levert een rijke keuze aan ingrediënten voor een goede maaltijd op ons bord. Wil je vis uit het Groene Hart, dan beperkt zich dit tot vaak moeilijk verkrijgbare zoetwatervis. Gelukkig is de kustlijn met bekende vissersplaatsen dichtbij. We doen onze ogen dicht en denken aan
Noordzeevis uit Scheveningen
Want wie houdt er niet van lekker lokaal gevangen vis?
“Dat is best lastig”, vertelt Paul Einerhand, Community Manager van Stichting Noordzeevis uit Scheveningen. “Alweer een jaar of zes geleden heeft Rabobank Den Haag vanuit het programma Banking for Food een onderzoek opgezet om kansen voor de Scheveningse visserij te verkennen. Daaruit bleek onder andere dat 90% van de vis die wordt gevangen, wordt geëxporteerd naar het buitenland. Dus het antwoord is: vooral Zuid Europeanen houden van onze lokaal gevangen vis. Nederlanders zijn niet van die viseters. En het gekke is, als wij in Nederland een stukje dorade of zeebaars op ons bord hebben, dan komt dat meestal uit Griekenland. Wij hebben een enorme verscheidenheid aan vissoorten, waarvan er zo’n 30 commercieel én culinair interessant zijn om te bevissen. Maar de kennis en daarmee consumptie komt vaak niet verder dan (geïmporteerde) zalm, tilapia en pangasius. Dat heeft geleid tot de oprichting van Stichting Noordzeevis uit Scheveningen. Met als doel: Noordzeevis uit Scheveningen bij iedereen geliefd en bekend te maken en de verkrijgbaarheid en consumptie te stimuleren”.
Als een vis in het water
Paul vertelt hoe hij als stagiair is begonnen toen de stichting nog in de kinderschoenen stond. “De visserijsector is sindsdien helemaal míjn sector geworden, ik ga er nooit meer weg”. Het enthousiasme straalt van hem af. “Hoezo dan?” vragen we hem. “De visserij biedt vele kanten: het vissen zelf met de verschillende vismethoden, de marketing en verkoop, de visbereiding, wetenschap en onderzoek, enzovoort enzovoort. Ik praat met iedereen, leer veel en doe ervaring op. En intussen doe ik leuke dingen, ook in mijn vrije tijd, zoals fileerles bij meester fileerder Arie Kuijt, meevaren op een boomkorkotter, ga zo maar door.”
Wat doet de Stichting Noordzeevis uit Scheveningen?
“De stichting heeft een breed aantal activiteiten. We zijn begonnen met het stimuleren van de verkoop van Noordzeevis door viswinkels en we ondersteunen de winkels met allerlei promotie- en informatiematerialen, van prikkertjes tot gebruik van etikettering. De volgende groep waarop we ons zijn gaan richten is de horeca. Visrestaurants en strandtenten zitten letterlijk naast en om de hoek van de visafslag. Steeds meer zetten zij nu Noordzeevis op de menukaart. Jaarlijks doen we een menukaartonderzoek. En natuurlijk komt ook de consument in beeld. Zo hebben we inmiddels twee boeken uitgebracht met informatie over vissoorten en bereiding. We zijn actief op social media, staan op braderieën, organiseren wandelingen, geven lessen en lezingen. Voor volwassenen, maar ook op bijvoorbeeld basisscholen. Om kinderen bekend te maken met het eten van vis. Die eten vaak alleen maar vissticks. Met het ROC Mondriaan werken we samen om het gebruik van Noordzeevis in de koksopleiding in te bedden. Dat zie je terug in het tweede boek, waarbij de studenten voor de recepten hebben gezorgd. Daarnaast werken we ook samen met de universiteit Wageningen, die onderzoek doet naar consumentengedrag en het verdienmodel voor de sector. Ik vorm vanuit mijn functie een soort spin in het web en leg verbinding tussen de verschillende partijen.”
Wat zijn de ontwikkelingen in de sector?
“Te veel om op te noemen. De meeste mensen hebben gehoord van het verbod op de pulsvisserij. Je kunt daarover van mening verschillen, maar deze innovatieve manier had gewoonweg heel veel voordelen. Doordat er geen zware kettingen meer mee aan boord hoeven, scheelt het zo’n 50% aan brandstofverbruik en daarmee heb je een reductie van de CO2-uitstoot. De methode werkt ook een stuk sneller, dat scheelt ook bij het brandstofverbruik, waarbij tegelijkertijd de vangst van betere kwaliteit is. Daarnaast is er minder bodemberoering, dus meer respect voor het bodemleven en minder bijvangst van soorten die je niet nodig hebt. Volgens mij een enorm gemiste kans, temeer we nu te maken hebben met een behoorlijke prijsstijging van de brandstof.”
En heeft de Nederlandse visserij ook last van de Brexit?
“Reken maar. Normaliter heeft een land een 200 mijlszone langs de kustlijn voor de territoriale wateren. In de Noordzee is dat niet mogelijk, het gebied is opgedeeld tussen de verschillende landen en dus kleiner. Voorheen was er vrije toegang van vissersboten met EU-vlag in de Britse wateren. Onze vloot heeft er nu nog wel toegang, maar dat is in ruil voor quota. Tegelijkertijd hebben we te maken met de uitbreiding van windmolenparken, daar mogen we niet varen. Die parken worden bij voorkeur op ondiepe gronden geplaatst – dat zijn juist de paaigronden. Ter compensatie is vanuit milieuoverwegingen het niet bevaarbare gebied met evenredige grootte verder uitgebreid. Kortom, het vangstgebied is verkleind.”
We horen wel eens iets over overbevissing…
“Ja, maar dat is iets uit het verleden. Er is een behoorlijke vlootinkrimping geweest, waardoor de visstanden het nu uitstekend doen. We hebben nu bovendien te maken met de visquota. Voor de helft zijn voor de commerciële vis al quota vastgesteld en daar houdt de visserij zich aan. Sterker, soms wordt de toegestane hoeveelheid niet eens gehaald. Bijvoorbeeld voor schol wordt maar 40% gehaald door de relatief kleine vloot en het kleine gebied. Voor sommige vissoorten zijn er nog geen quota, omdat er onvoldoende bekend is over de visbestanden, welke vis zit waar? Er is namelijk ook een verschuiving gaande door het warmer worden van de zee. Zo schuift kabeljauw op naar het noorden, terwijl we hier nu meer vis tegenkomen die eerst meer zuidelijk leefde, zoals mul.”
Tot slot: waarom Noordzeevis eten?
Paul glundert. “Zelf eet ik eigenlijk nooit meer vlees. We hebben hier een van de schoonste zeeën ter wereld, ook al lijkt dat op het oog anders door de ondergrond. De stroming zorgt voor continue verversing van het water. De Noordzeevisserij is een lokale economie met cultuurhistorische waarde. En vis is gezond, lekker, hoeft niet duur te zijn en je hebt er geen ‘extra’ ruimte voor nodig – het is wat de natuur ons biedt!”
Meer weten?
Houd onze agenda in de gaten, in 2022 organiseert Slow Food Groene Hart een Proef & Beleefervaring samen met Stichting Noordzeevis uit Scheveningen.
Stichting Noordzeevis uit Scheveningen
Tekst // Slow Food Groene Hart
Foto // Stichting Noordzeevis