Aan het einde van een eigen weg, tussen de bomen en weilanden van het Twentse Lattrop-Breklenkamp, staat een eeuwenoude saksische boerderij waar mens en dier al sinds 1272 nauw met elkaar samen leven. Erfgoed Bossem, vernoemd naar de plek ‘nabij het bosje’, was eigendom van familie Bossink, maar werd honderden jaren later, in 1847, overgenomen door de familie Rerink. Inmiddels is het de beurt aan de vijfde generatie Rerink, met biologisch veehouder en recreatie ondernemer Dennis Rerink aan het hoofd van de boerderij.
Tekst // Saskia Littooij
Beeld // Erfgoed Bossem
“Ik ben hier geboren en getogen, op dit boerenerf liggen mijn roots,” vertelt Dennis. “Nadat ik van de middelbare school kwam, ging ik naar de landbouwschool in Dronten, waarna ik jaren in de periferie van de landbouw heb gewerkt. Maar het ondernemerschap zit in mijn bloed. Het was dus al vroeg duidelijk dat ik de boerderij van mijn vader zou overnemen.”
“Het was al vroeg duidelijk dat ik de boerderij van mijn vader zou overnemen”
Van kamperen bij de boer tot de smaak van het landleven
Dennis’ vader legde de basis voor het huidige Erfgoed Bossem. “Hij startte in eerste instantie met roodvleesproductie én pionierde daarnaast met een kleine camping op het erf van de boerderij. Daarmee stippelde hij de weg uit voor wat de boerderij nu is,” vertelt Dennis met eer verwijzend naar zijn vader.
In 2007 namen Dennis, en zijn vrouw Annette, de boerderij over. Stap voor stap breidden zij het erfgoed uit. Zo werd op het campingterrein plaatsgemaakt voor unieke, zelfontwikkelde sterrenkubussen en werd in 2009 een sfeervolle proefkeuken geopend waar zowel boer als bourgondiër kunnen genieten van lokale, biologische- en seizoensgebonden gerechten.
“Mijn vader stippelde de weg uit voor wat de boerderij nu is”
“Ons bedrijf is eigenlijk tweeledig,” vervolgt Dennis. “Aan de ene kant hebben wij een biologisch veehouderij en aan de andere kant hebben wij een luxe logeerboerderij. Daarnaast bieden wij recreatieve en educatieve activiteiten aan voor kinderen, kunnen mensen op ons erf terecht voor de viering van een huwelijk of andere feestelijkheden, én kunnen gasten aanschuiven in het restaurant waar wij biologisch vlees van onze eigen Brandrode Runderen serveren.” Zo is Erfgoed Bossem – in de loop der tijd – gegroeid van kamperen bij de boer tot een totaalbeleving waar gasten kunnen proeven, ruiken, horen, zien en voelen hoe heerlijk het landleven is.
Een natuurlijke kringloop met het oog op de toekomst
Om ervoor te zorgen dat de volgende generatie ook nog van het eeuwenoude erfgoed kan genieten, is de gehele bedrijfsvoering van Erfgoed Bossem gericht op de natuurlijke kringloop. “Alle bedrijfsonderdelen, van onze grazende runderen tot de bemesting van onze landerijen, zijn zodanig op elkaar en op de omgeving afgestemd, dat het kringloopprincipe zoveel mogelijk sluitend is,” vertelt Dennis. “Daarom zijn wij in 2010 gaan samenwerken met Natuurmonumenten. Samen met hen werken wij aan grond- en natuurbehoud, door onze oer-Hollandse Brandrode Runderen, op zo’n drie kilometer van de boerderij, in natuur- en waterbergingsgebied Beneden-Dinkeldal te laten grazen. Daar zorgen zij voor een levendig landschap.”
“Bovendien wordt de mest die de dieren ‘s winters in de hellingstal produceren, toegepast op vogelrijk grasland en gebruiken wij voor onze akkers waar wij granen telen. Dit is een succesvolle samenwerking en draagt bij aan de natuur- en landschapsdoelen van het Beneden-Dinkeldal,” legt Dennis uit.
De samenwerking met Natuurmonumenten werpt ook zijn vruchten af op recreatief vlak. “Zo informeren wij onze gasten over de kenmerkende fauna van het natuurgebied en maken wij op onze beurt gebruik van hun ‘Oerrr’ lesmaterialen.”
“De samenwerking met Natuurmonumenten draagt bij aan de natuur- en landschapsdoelen van het Beneden-Dinkeldal”
Zeldzaam Twente op je bord
Dennis’s grote passie en het favoriete onderdeel van zijn boerenbedrijf is, zonder enige twijfel, de zorg voor de Brandrode Runderen. “De Brandrode Rund is een authentiek ras, dat thuishoort in deze regio, ten oosten van de IJssel. Het zijn sterke runderen die zich goed kunnen ontwikkelen op kruidenrijke graslanden. Bovendien zijn ze, als ‘dubbeldoelkoe’, zeer geschikt zijn voor zowel melk- als vleesproductie.”
De zeldzame Brandrode Runderen zorgen niet alleen voor een stukje levendig landschap, zij geven ook een heerlijk stukje vlees op het bord. Na een vrij en natuurlijk leven in de kudde wordt een Brandrode os geslacht bij een ambachtelijke slagerij in een nabijgelegen dorp. Het dier komt in technische delen terug, waarna deze nog een week of drie gerijpt wordt op het bot in een klimaatkast. “Daarna gaat onze chef-kok Martin ermee aan de slag om het tot diverse smakelijke producten te verwerken. Zo gebruikt hij de ossenstaart voor de soep, tong voor terrines, bot voor de jus en maakt hij droge worsten van overige delen van het dier. Van kop tot staart; alles wordt gebruikt. Zelfs van de huid worden schoenen en tassen gemaakt, echter niet hier op de boerderij.”
“Van kop tot staart; alles wordt gebruikt. Zelfs van de huid worden schoenen en tassen gemaakt, echter niet hier op de boerderij”
Erkenning voor de zeldzame Brandrode Rund
Het vlees van het Brandrode Rund is opgenomen in de Ark van de Smaak. Hiermee streeft Slow Food traditionele, ambachtelijke streekproducten van de vergetelheid te behoeden. Aansluitend hierop vormt Erfgoed Bossem – samen met een aantal collega’s – een presidium. “Dit laat zien dat het vlees van het Brandrode Rund door Slow Food is aangemerkt als cultureel erfgoed en drager van biodiversiteit, een bijzondere onderscheiding en een mooi uithangbord voor ons bedrijf,” aldus Dennis.
Lokaal genieten op elk moment van de dag
En daar blijft het niet bij. Voor logees wordt er ‘s ochtends ontbijt geserveerd met kwaliteitsingrediënten uit de nabije omgeving. Zo vind je sap van fruitboerderij ‘Oold Bleank’ op de ontbijttafel en eet je ‘s avonds mozzarella van ‘Buffalo Farm Twente’ op je pizza.
Voor Dennis is het “logisch”, zoals hij het noemt, om lokaal en milieu- en dierbewust te ondernemen. “Ik vind dat we met respect met deze aarde om moeten gaan. In deze tijd richten veel boeren zich op kostenverlaging en efficiëntie – dit is terecht en begrijpelijk – maar soms gaan we voorbij aan wat de natuur ons biedt.” Daarom streeft Dennis naar een duurzame bedrijfsvoering. “Ik besef me, dat wij hier in Twente, in dit prachtige coulisselandschap, in balans moeten zijn met onze omgeving om ook de toekomstige generatie van onze natuur te kunnen laten genieten. Daarom gaan wij de uitdaging aan om te laten zien dat het anders kan.”
Ondanks dat biologisch boeren voor Dennis nu gangbaar is, was de omslag van niet altijd even makkelijk. “Bij elk onderdeel, ontstonden er twijfels en moeilijkheden. We moesten terug naar de basis en opnieuw leren kijken naar de veranderingen van de natuur. Ook hadden we in het begin minder opbrengsten.” Dennis merkt dat de omschakeling van gangbare naar biologische landbouw zijn vruchten afwerpt “Ik zie nu dat het werkt. De grond verandert, op eigen kracht van de natuur, dieren worden gezonder, alle vijftig kalveren zijn levend geboren, dat was voorheen wel anders. Het lukt en dat is mooi.”
Twentse gastvrijheid
Dennis, en zijn vrouw Annette, staan er niet alleen voor op Erfgoed Bossem. Samen met een team van zo’n vijfentwintig medewerkers staan zij elke dag klaar om nieuwe gasten te verwelkomen. Zo bieden zij oprechte Twentse gastvrijheid: geen valse glimlachen, maar respectvol en professioneel met elkaar omgaan. “Het is niet zozeer iets tastbaars maar eerder voelbaar. Wij zijn een kleinschalig bedrijf en iedereen die hier werkt, van de dames bij de receptie en het keukenpersoneel tot de huishouding en de tuin- en onderhoudsman, iedereen is bereid om gasten met alle plezier te helpen. Dit maakt ons een soort van gemoedelijke familie waar iedereen zichzelf kan zijn.”
— Wil je meer weten over Dennis en Erfgoed Bossem? Kijk op www.bossem.nl.
Erfgoed Bossem is officieel partner van Slow Food Nederland.