Productnaam
Wieringer boon of Wirringer.
Categorie
Peulvruchten
Wetenschappelijke naam
Phaseolus vulgaris L.
Productiegebied (provincie / regio / stad / land)
Noord-Holland. Voormalig eiland Wieringen. Nederland.
Seizoen
Zaaien vanaf eind mei.
Geoogst rond augustus en september.
Kenmerken
De planten van de Wieringer boon zijn slechts ongeveer 60 centimeter hoog en bloeien witte bloemen die plaats maken voor peulen van ongeveer 10 tot 15 centimeter. De Wieringer boon zelf is een witte boon en heeft een bijzonder mooie tekening, helder wit met een okerkleurige vlek rond de navel, deze tekening blijft tijdens het koken bewaard.
Organoleptische evaluatie (smaak / geur / consistentie)
De smaak van de boon is hartig en verfijnd. In tegenstelling tot andere witte bonensoorten heeft de Wieringer boon geen melige smaak.
Beschrijving van het product
De Wieringer boon is een traditionele Nederlandse boon van het voormalige eiland Wieringen, gelegen in de provincie Noord-Holland. Sinds 1924 is Wieringen geen eiland meer omdat het Amsteldiep samen met het Ulkediep gesloten werd en Wieringen onderdeel werd van het Nederlandse vasteland. In tegenstelling tot veel andere bonen behoudt de Wieringer boon na het koken zijn bijzondere lichtbruine tekening.
De bonen worden vanaf eind mei in de volle grond gezaaid met een zaaiafstand van ongeveer 15 centimeter in de rij en 40 tot 50 centimeter tussen de rijen. De bonen gedijen goed in warme weersomstandigheden en daarom wordt aanbevolen om tijdens een droge periode te zaaien. De planten groeien in een struikvorm van ongeveer 60 centimeter hoog, klimhulp is niet noodzakelijk. De oogst vindt plaats rond augustus of september, de gehele plant wordt uit de grond getrokken. Na de oogst worden de planten ondersteboven onder een dak gehangen om goed te kunnen drogen. De planten geven over het algemeen een hoge opbrengst.
Eetbare onderdelen en kooktechnieken
Onderdeel (fruit / stengel / zaden)
Zaden
Manieren van conservering (drogen / drogen / fermenteren)
Gedroogd
Manieren van koken (bv. gekookt / gebakken gebakken / geroosterd)
Koken
Culinair gebruik
De Wieringer boon is een droge boon, dit betekent dat hij tot lang na de oogst kan worden bewaard. De bonen moeten gedurende 8 uur in koud water worden geweekt, meestal ‘s nachts, voordat ze ongeveer 1,5 uur kunnen worden gekookt. De peulen van de bonen zijn niet eetbaar. De boon kan net als andere soorten witte bonen worden gebruikt, ze zijn goed geschikt voor gebruik in stoofschotels, soepen, salades en zelfs chili con carne. Voor de traditionele soepen werden de bonen normaal gesproken vergezeld van uien, wortelen, spek en worstjes.
Productgeschiedenis (sociaal / religieus / cultureel en economisch belang)
De Wieringer boon kwam naar Nederland met de West-Indische Compagnie (WIC), waarschijnlijk vanuit Mexico. In de VOC-periode (1602 – 1799) was Wieringen nog een eiland waar de schepen vanuit het oosten naartoe voeren wanneer zij onderweg naar de havens van Amsterdam, Enkhuizen en Hoorn waren.
Volgens de legende passeerde het desbetreffende WIC-schip Nederland, maar was het te zwaar om door de vaargeul te varen en moest het in Wieringen de bonen lossen. Zo kregen de bonen de naam Wieringer boon.
Eeuwenlang werd deze snijboon alleen rond Wieringen verbouwd. Omdat Wieringen een overslaghaven was voor de watertransport industrie, werden de bonen vaak aan boord genomen voor voedselopslag. Later ging het ras verloren in Nederland. Ruurd Walrecht heeft de bonen echter teruggevonden bij immigranten in Amerika die ze eerder vanuit Wieringen hadden meegenomen.
Huidige status
De boon was langzaam op weg om compleet vergeten te worden, gelukkig werd de variëteit in de Verenigde Staten gevonden en gered. De Wieringer boon was er door Nederlandse immigranten naartoe gebracht en omgedoopt tot Wirringer. Ruurd Walrecht van de stichting de Oerakker bracht de boon terug naar Nederland en de bonen werdem vervolgens via twee telers verspreid, mogelijk via het Volkskrant Boon Plan uit 2002. In het kader van het Volkskrant Bonen Plan werden zo’n 200 Wieringer bonen gedistribueerd. De krant bewaarde en plantte vijf van de bonen en stuurde de andere 195 naar iedereen die geïnteresseerd was. Ze stuurden vijf bonen naar de eerste 39 lezers die beloofden ze te vermeerderen door geoogste bonen door te geven aan nieuwe telers. In 2007 bracht één teler tien kilo bonen naar het Wieringer Eilandmuseum Jan Lont om ze te verkopen aan de inwoners van Wieringen. De komst van ingeblikte bonen op de markt betekent echter dat consumenten ervoor kunnen kiezen om bonen die een kortere bereidingstijd hebben te gebruiken. Traditionele droogbonen, zoals de Wieringer boon verliezen hierdoor aan populariteit. De teelt van deze Wieringer boon is erg arbeidsintensief, hij moet geoogst en gedroogd moet worden voor een goede bewaring voor langdurig gebruik.