Productnaam
Citroenboon of juffertje in het Nederlands.
Categorie
Peulvruchten
Wetenschappelijke naam
Phaseolus vulgaris L.
Productiegebied (provincie / regio / stad / land)
Noord-Holland. Nederland.
Seizoen
Zaaien eind mei.
Geoogst rond 75 dagen na het zaaien, meestal in september.
Kenmerken
De citroenboon is een brede ovale, eierschaal-vormige hardschaalboon. De boon citroengeel van kleur, meestal met een blauwgrijze corona. 100 bonen wegen ongeveer 50 gram.
Organoleptische evaluatie (smaak / geur / consistentie)
Ondanks zijn naam smaakt de citroenboon niet naar citroenen. Na het koken heeft de boon een aangename romige textuur en geur. De bonen zijn vergelijkbaar met andere witte bonen, alleen is de schil iets stijver en steviger dan die van andere witte bonen.
Beschrijving van het product
Citroenbonen zijn een oude variëteit van droge bonen die vooral in Noord-Holland, maar ook in de omgeving van Amersfoort en soms in Limburg werden gevonden. De bonen worden normaal gesproken geteeld in tuinen voor eigen gebruik. Van sommige variëteiten zijn de zaden nog steeds te vinden in de detailhandel, in kleine speciaalzaken. De citroenbonen hebben een goede weerstand tegen ziekten en het Nederlandse klimaat. De bonen worden vanaf eind mei gezaaid. De bonen moeten in de volle grond worden gezaaid, ongeveer 1-2 cm diep in de grond met 5 tot 10 cm in de rij en ongeveer 40 cm tussen de rijen. Rond september kunnen de gehele planten geoogst worden. Nadat ze uit de grond zijn getrokken, worden ze op de grond of op zogenaamde ruiters, houten palen in de vorm van een tipi, gelegd om te drogen. Bij nat weer konden de planten, of alleen de bonen in hun peulen, op oude kranten in een huis of schuur te drogen worden gelegd, bijvoorbeeld op zolder dichtbij de schoorsteen.
Eetbare onderdelen en kooktechnieken
Onderdeel (fruit / stengel / zaden)
Zaden
Manieren van conservering (drogen / drogen / fermenteren)
Drogen.
Manieren van koken (bv. gekookt / gebakken gebakken / geroosterd)
Koken
Culinair gebruik
De citroenboon heeft niets te maken met de citrusvruchten, door de gele gloed van de schil is de associatie gemakkelijk te maken. De citroenboon is een van de betere kook-bonen voor in romige soepen. De boon behoudt zijn gele kleur, zelfs wanneer deze gekookt wordt. De bereiding van de citroenbonen is over het algemeen hetzelfde als bij andere witte bonensoorten. Om de gedroogde bonen te bereiden, moeten ze slechts een paar uur worden geweekt voordat ze in licht gezouten water kunnen worden gekookt. Als ze vers worden gegeten, kunnen de peulen van de boon blijven zitten. De aromatische geur van deze gekookte bonen is een van hun meest aantrekkelijke eigenschappen.
Productgeschiedenis (sociaal / religieus / cultureel en economisch belang)
De citroenboon is een zeer oude bonensoort in Nederland. Onderzoek van de chemische verbindingen in de boon heeft aangetoond dat het een variëteit is die terug te voeren is op een oorsprong in de Andes in Zuid-Amerika. De boon heeft het faseoline-T fenotype. Citroenbonen worden in Europa al sinds tenminste de 19e eeuw gedocumenteerd. De naam Jaune de la Chine werd al in 1883 door Vilmorin in Frankrijk aan de boon gegeven. In Engeland wordt het Gele Chinese Boon of Robin’s Egg genoemd, in Duitsland Chinesische Buschbone of Schweifelgelbe.
Een bijzondere, kleinere variëteit van deze boon wordt de Blokker boon genoemd, deze boon wordt momenteel alleen nog maar gevonden in het Genetisch Archief in Wageningen.
Er zijn nog maar een handvol producenten die deze boon telen voor de verkoop via detailhandel of directe verkoop.
Huidige status
Citroenbonen worden al heel lang in Nederland geteeld, maar zijn in de vorige eeuw bijna verdwenen. De laatste tijd was deze boon bijna nergens te vinden en werd hij slechts in een handvol supermarkten in Noord-Holland verkocht. Citroenbonen zijn duurder dan andere bonen. De kwaliteit en de omvang van de oogst varieert van jaar tot jaar, waardoor ze niet altijd gemakkelijk verkrijgbaar zijn. Een andere reden voor de afnemende populariteit is de algemene afname van de belangstelling voor het bereiden en consumeren van gedroogde bonen, door de voorkeur voor het gemak van ingeblikte bonen bij de consument van tegenwoordig.