Slow Food Amsterdam is afgelopen maand in actie gekomen voor het behoud van de Lutkemeer. We stonden ‘dapper strategisch’ opgesteld bij Marqt aan het Kwakersplein in Oud-West. Daar hebben we verrassend veel handtekeningen weten te verzamelen voor de petitie ‘Behoud Lutkemeer’. Onze penningmeester Roel van Kollem heeft voor deze actie een speciaal komkommersoepje gemaakt, zodat niemand om ons heen kon. En met succes.
Waar gaat het om?
Behoud Lutkemeer is een actie van Alies Fernhout en loopt al drie jaar. Ze heeft daarmee lokaal, regionaal en zelfs landelijk de pers gehaald.
Amsterdam heeft een bijzonder laatste stukje agrarisch groen binnen de gemeente-grenzen: Lutkemeer. Dat stond al lang op de nominatie voor betonnering, maar nu wordt het ook in de praktijk gebracht. Er is een partij gevonden die daar het zoveelste distributie centrum gaat plaatsen.
De vraag is hoe we dit beleid moeten rijmen met klimaatverandering, de landbouwcrisis en de trend ‘Terug naar lokaal’? Je zou zeggen dat zo’n pareltje als de Lutkemeer op een koninklijke behandeling kan rekenen, zoals we dat plegen te reserveren voor de bescherming van bijvoorbeeld de ‘geelbuikvuurpad.’ Een reptiel dat projectontwikkelaars s’nachts wakker houdt. Maar dat geldt niet voor een lap grond. Enfin, onlangs heeft de gemeenteraad ingestemd met de voorgenomen stap om het oorspronkelijk bestemmingsplan ten aanzien van de Lutkemeer polder te handhaven, met als gevolg het verdwijnen van ons laatste stukje vruchtbaar agrarisch gebied in Amsterdam. Wat we er voor terug krijgen is een mooi mega-distributiecentrum van wel 5 ha. groot.
Als dit nog niet voldoende je hersenen aan de kook brengt, dan toch zeker de keuze van het lokaal bestuur om de identiteit van de gelukkige eigenaar niet bekend te maken. Het schijnt een bedrijf te zijn dat in de voedsel zit. PicNic? Amazon? Wie het weet mag het zeggen. Een besluit dat misschien voor Kremlin-kundigen hout snijdt, maar voor de meesten onder ons voer is voor complotdenken of op zijn minst een bevestiging dat de eigenaar van het distributiecentrum beslist niet kosjer is, zo niet een bevestiging van de ‘deep state.’ Het is niet te volgen. Ik vrees dat er geen bedacht scenario aan ten grondslag ligt, maar simpelweg neerkomt op het ontbreken van politieke moed, of nog erger: aan het ontbreken van een visie.
Het verhaal wordt echt treurig als we moeten constateren dat we in Amsterdam gezegend zijn met een progressief college, ook nog eens gedomineerd door GroenLinks. Het Amsterdamse stadsbestuur laat zich niet aanspreken op haar politieke kleur, maar liever op economisch pragmatisme. Wethouder Marieke van Doorninck komt in haar verweer niet verder dan te beargumenteren dat je afspraken uit het verleden moet nakomen. Hoe zit dat dan met verkiezingsbeloften? Door niet uit het spoor van het verleden te durven stappen, laat de raad beloften uit het verleden zwaarder wegen dan keuzes voor de toekomst. In feite betekent dit dat de vertrouwensrelatie met het bedrijfsleven als waardevoller wordt gezien dan de afspraken met de kiezers. Maar terug naar waar het over moet gaan.
Waarom ons druk maken om een schamele 43 ha.?
Lutkemeer is grond waar met respect de natuur, dus zonder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest wordt geproduceerd. Het is natuur inclusief. Dat betekent dat niet maximalisatie van oogst, maar natuur en omgeving maatgevend zijn voor de wijze waarop je met het land omgaat. Dat wil zeggen dat bodemkwaliteit, landschapselementen en behoud van plant en dier een even grote rol spelen in de productie en ontwikkeling van het gebied. Deze filosofie heeft er toe geleidt dat het westelijk deel van de Lutkemeer haar landschappelijke oorspronkelijkheid heeft kunnen behouden. Het beschrijft een geschiedenis van twee eeuwen, zoals na de drooglegging is ontstaan. Een gebied omzoomd met afwateringsslootjes, dat een drainage-systeem overbodig maakt. De landbouwactiviteiten worden binnen dit landschap ingepast om verrommeling tegen te gaan en de historie zichtbaar te houden.
De biopolder Lutkemeer is dus veel meer dan alleen een stukje grond waar voedsel op wordt verbouwd. Het heeft de potentie om vele lokale huishoudens van verse groente en fruit te voorzien. De biopolder is ook van belang voor het behoud aan biodiversiteit. Achter de akkers loopt de ‘ecologische hoofdstructuur’. De biopolder speelt een belangrijke rol in het behoud en versterking van de biodiversiteit en verbinding met het agrarische landschap. Weidevogels, zwaluwen en velddiertjes worden immers in het algemeen niet echt opgewonden van een mega schoenendoos naast de wei.
De biopolder creëert ook werkgelegenheid, zo’n 30 voltijdsbanen. Daarbij is het uitstekend geschikt als educatief centrum voor zorg en onderwijs. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de grond zelf. Aandacht voor voedselzekerheid draait steeds meer om goed bodembeheer. Grond met een goede structuur en bodemleven wordt steeds schaarser. Verzorging van bodemleven en structuur is van belang voor waterverwerking en CO2opname. Zo wordt ook een bijdrage geleverd aan onze klimaatdoelstellingen. Voorts draagt de Lutkemeer bij aan het terugdringen van het steeds groter wordende probleem van stedelijk hitte-effect. Tenslotte vertegenwoordigd de Lutkemeer een stukje eco geheugen dat ons blijft helpen herinneren hoe een natuurlijk, complex ecosysteem eruit ziet. Vernietiging van dit systeem geeft één garantie: eenmaal gebetonneerd komt het nooit meer terug.
Voor degene die zich dit lokaal leed aantrekt! Het is nog steeds mogelijk om de biopolder te redden. Daarvoor is het belangrijk de petitie te ondertekenen. Tot nu toe zijn al 7.989 mede stadsgenoten je voor gegaan. Maak gebruik van je macht als burger van Amsterdam en nudge de stad om zorgvuldiger om te gaan met ons groene geheugen. De keuze tussen een levenloze glimmende mega schoenendoos in de polder, of een mooie weidse polder met seizoensbloemen en vogels én de laatste veertig hectare grond die geschikt is om lokaal voedsel te verbouwen, lijkt immers zo voor de hand.
‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt’ (sic. Cruijff). Wij wachten niet tot dat we het met z’n allen ‘door’ hebben, ik vrees dat we dan al lang en breed oog in oog staan met zo’n mega schoenendoos.
Laat dit niet gebeuren, teken de petitie! Klik hier om de petitie te downloaden.
Met actieve groet,
Jeffrey Spangenberg
Voorzitter Slow Food Amsterdam